De zelfreinigende cabine van Mesys maakt uiterst effectief gebruik van de beschikbare afzuigcapaciteit door timesharing: de ontwerpers vinden tijdsmomenten waarin ze de huidige afzuiglucht tijdelijk kunnen “lenen” om de cabine te reinigen. | Foto: Mesys
Zelfreinigende cabines zijn een innovatieve oplossing voor stofvorming in de industrie. Personeel hoeft niet langer onprettig werk te doen en potentieel onveilig stof op te ruimen dat ontstaat bij het bewerken van allerlei materialen. Frank Cronenberg, technisch projectleider bij Mesys, vertelt over de ontwikkeling en het praktische nut van de cabines.
In veel industriële sectoren is stofvorming een hardnekkig probleem. Vooral bij het snijden, frezen of bewerken van materialen als kunststof, hout, keramiek of minerale wol ontstaat veel stof dat zich door de productiehal verspreidt. Het reinigen van deze ruimtes is arbeidsintensief, onprettig werk en vormt een risico voor zowel mens als machine. De zelfreinigende cabines van Mesys maken hier een eind aan.
Stof als onzichtbare vijand
Stof lijkt onschuldig, maar vormt in industriële omgevingen een serieuze bedreiging. “Als je een week produceert in een gesloten cabine zonder reiniging, ligt er overal vijf centimeter stof,” vertelt Cronenberg. “Niet alleen hinderlijk voor de werknemers, maar ook funest voor de machines. Sensoren raken geblokkeerd, motoren lopen vast en koelventilatoren verstoppen.” De impact op de continuïteit en veiligheid van het productieproces is dan ook groot.
Wat is een push- pull-systeem?
Een push-pull-systeem werkt met aanvoeren afvoerlucht: via strategisch geplaatste blaasmondjes wordt stof van oppervlakken losgeblazen en in een vaste richting gestuurd. Aan de andere kant van de cabine zuigt een afzuigpunt het stof af. Zo wordt het stof niet alleen beperkt tot één ruimte, maar ook effectief verwijderd zonder dat er handmatig ingegrepen hoeft te worden.
Van handmatig naar automatisch reinigen
Traditioneel werd deze vervuiling met de hand verwijderd. Elke acht uur moest een medewerker, volledig ingepakt in beschermende kleding, de cabine in om stof te verwijderen. “Een klus waar niemand blij van wordt,” aldus Cronenberg. “Warm, oncomfortabel en arbeidsintensief.” Daarom ontwikkelde Mesys samen met een klant een zelfreinigende cabine waarin het stof automatisch wordt afgevoerd naar een centraal filtersysteem. “Door gebruik te maken van een push-pull systeem met strategisch geplaatste blaasmondjes, wordt het stof richting een afzuigpunt geblazen. Daarmee brengen we de frequentie van de manuele schoonmaak terug van drie keer per dag naar eens per twee weken.”
Plattegrond van de zelfreinigende cabine. In rood de strategisch geplaatste blaasmondjes, die het stof richting een afzuigpunt geblazen. In geel de afzuiginstallatie. | foto:Mesys
Een oplossing ontstaan uit de praktijk
De zelfreinigende cabine is niet ontstaan uit een standaardoplossing, maar uit een specifieke klantvraag. “Samen met de klant hebben we het probleem aangepakt zoals het zich voordeed. We hebben een testopstelling gebouwd en net zo lang gesleuteld tot het werkte,” vertelt Cronenberg. Het resultaat is een systeem dat geschikt is voor toepassing in verschillende sectoren. “Of het nu gaat om hout, kunstsof, minerale wol of keramiek. – overal waar gesneden of gefreesd wordt, is stof een probleem. Deze cabines kunnen daar breed worden ingezet.” ‘ De cabine brengt de handmatige schoonmaak terug van 3x per dag naar 1x per 2 weken’ ‘ Je bespaart op manuren voor schoonmaak, voorkomt productiestops door vervuiling en verlengt de levensduur van je machines’
5 tips voor stofbeheersing in productieomgevingen
- Beperk stof bij de bron: Plaats afzuiging direct bij het emissiepunt.
- Werk met gesloten systemen: Ingekapselde bewerkingsruimtes beperken verspreiding.
- Kies voor automatische reiniging: Zelfreinigende systemen voorkomen productieonderbrekingen.
- Plan onderhoud slim: Stem reinigingsintervallen af op het productievolume.
- Betrek operators bij de oplossing: Praktijkkennis van de werkvloer is essentieel voor effectieve maatvoering.
Techniek zonder poeha
Hoewel het systeemtechnisch slim in elkaar zit, benadrukt Cronenberg dat het niet om rocket science gaat. “Het is geen hypercomplex systeem. Het zit hem juist in de toepassing: Hoe maak je zo effectief mogelijk gebruik van de beschikbare hoeveelheid afzuigcapaciteit, en plaats je de systemen zo dat de operator en TD zo weinig mogelijk hinder ondervinden van de nieuwe equipment in de cabine.” De installatie vereist geen extra afzuigcapaciteit. In bestaande situaties kan het systeem gebruik maken van de bestaande infrastructuur. “We passen het zogenoemde timesharing-principe toe. Daarbij inventariseren welke afzuiginstallaties aanwezig zijn en hoeveel deze gebruikt worden. Hierin vinden we tijdsmomenten waarin we de huidige afzuiglucht tijdelijk “lenen” om de cabine te reinigen”, aldus Cronenberg.
Stofbeheersing en de Arbowet
De Nederlandse Arbowetgeving hanteert het STOP-principe bij het beheersen van arbeidsrisico’s:
- S: Substitutie van gevaarlijke stoffen
- T: Technische maatregelen
- O: Organisatorische maatregelen
- P: Persoonlijke beschermingsmiddelen
Zelfreinigende cabines vallen onder de T van Techniek en kunnen in sommige gevallen leiden tot het afschalen van PBM’s – een pluspunt voor veiligheid én comfort.
Aantoonbare voordelen
De voordelen van de zelfreinigende cabine zijn niet alleen technisch of praktisch van aard, maar ook economisch en arbo-technisch. “De ROI is eenvoudig te berekenen,” stelt Cronenberg. “Je bespaart op manuren voor schoonmaak, voorkomt productiestops door vervuiling en verlengt de levensduur van je machines.” Bovendien verbetert het de arbeidsomstandigheden aanzienlijk. “Het is geen pretje om ingepakt in een warm pak stof te moeten ruimen. Door dit te automatiseren, voorkom je dat medewerkers dit werk hoeven te doen – dat komt de veiligheid en tevredenheid ten goede.”
Slim, simpel en schaalbaar
De kracht van de zelfreinigende cabine ligt in de eenvoud van het concept en de slimme toepassing ervan. Het systeem is schaalbaar. Theoretisch kan de cabine oneindig worden gebouwd. “We hebben het systeem ontwikkeld voor één klant, maar het is zeker geen one-off. Het is klaar voor bredere toepassing in de industrie. We zien nu al interesse vanuit andere sectoren die worstelen met vergelijkbare stofproblemen.” De verwachting is dat dit type oplossing in de toekomst een vaste plek krijgt binnen moderne productieomgevingen waar emissiebeheersing, veiligheid en procescontinuïteit centraal staan. “Het is niet zozeer een technische innovatie,” besluit Cronenberg, “maar vooral een praktische manier om mens en machine duurzaam te beschermen.” ●
