Paneldiscussie over duurzaamheid en de energietransitie in de procesindustrie, zomer 2024 | Foto: Tim Mengerink
Europa komt met veel regelgeving die de energiebesparing moeten stimuleren. Tegelijkertijd werpt het beleid in de praktijk veel drempels op, is de boodschap van drie machinebouwers tijdens een paneldiscussie.
tk1 Om de industrie tot energiebesparing, CO2-reductie en de inzet van duurzame energie te bewegen, wordt een bekende stok achter de deur ingezet: wet- en regelgeving.
Europese regelgeving energie
Vanuit Europa komt veel energieregelgeving op de Nederlandse procesindustrie en toeleveranciers af. De EU heeft diverse energie-efficiency-doelen en regels opgesteld. Voor alle sectoren – overheid en industrie – geldt dat ze in 2030 samen zo’n 32,5% minder energie moeten verbruiken dan in 2007. Dit doel staat in de Energy Efficiency Directive (EED). Bij een herziening van de EU-richtlijn in 2023 is energiebesparing juridisch vastgelegd als ‘primaire maatregel’: eerst energie-efficiency, dan pas elektrificatie.
Berthram Mak, manager sales & marketing bij Hosokawa Micron | foto: Tim Mengerink
Auditplicht voor grotere bedrijven
De EED brengt voor grotere bedrijven een auditplicht met zich mee. Zij moeten een gedetailleerd overzicht geven van de energiestromen in het bedrijf. In 2027 treedt een vernieuwd Europees emissiehandelssysteem (ETS) in werking. Nog meer industriesectoren zullen emissierechten moeten kopen om een bepaalde hoeveelheid broeikasgassen uit te mogen stoten. Dit marktinstrument moet bedrijven verder stimuleren om hun CO2-emissie te beperken en daarin te investeren.
De vorig jaar herziene Renewable Energy Directive (RED-III) verlangt van alle EU-landen dat 42,5% van energie in 2030 duurzaam is opgewekt. Overheden moeten daar bij de vergunningverlening aan bedrijven op toezien.
“Wel doet de voorrang voor energiebesparing in het beleid bij mij de vraag rijzen welke investeringsmogelijkheden er straks nog overblijven voor elektrificatie”
Berthram Mak, Hosokawa Micron
Duurzaamheid afdwingen?
Voor de procesindustrie en haar toeleveranciers gelden steeds meer wettelijke verplichtingen om energiebesparende maatregelen te treffen.
“Al deze regelgeving wordt bedrijven dan wel dwingend opgelegd”, nuanceert manager sales & marketing Berthram Mak van Hosokawa Micron, “maar in een zeker opzicht helpen deze regels bedrijven beslist op weg naar duurzaamheid. Een betere energie-efficiency helpt om met minder energie hetzelfde resultaat te bereiken. Ook komen zo duurzame technische procesoplossingen in beeld. Wel doet de voorrang voor energiebesparing in het beleid bij mij de vraag rijzen welke investeringsmogelijkheden er straks nog overblijven voor elektrificatie.”
“Duurzaamheid is de toekomst voor ons allemaal, maar we moeten concurrerend kunnen blijven tegenover andere aanbieders, ook in het zuiden van Europa”
Rieks Reyers, Dinnissen
tk2 Concurrerend blijven
Salesmanager Rieks Reyers van Dinnissen Process Technology is bezorgd dat Nederland als ‘braafste jongetje van de klas’ voorop wil blijven lopen.
“Officieel gelden deze regels voor alle Europese bedrijven. Wij vragen ons echter af of andere Europese landen, denk aan Italië en Portugal, net zo hard mee gaan doen als wij. Wij geloven daar niet zo in. Natuurlijk doen wij mee. Duurzaamheid is de toekomst voor ons allemaal, maar we moeten concurrerend kunnen blijven tegenover andere aanbieders, ook in het zuiden van Europa.”
Perry Verberne (l), directeur van Van Beek Schroeftransport en Rieks Reyers, salesmanager bij Dinnissen Process Technology | foto: Tim Mengerink
tk3 Duurzaamheidsrapportage
Dan is er nog de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), de Europese richtlijn die bedrijven verplicht om verslag uit te brengen over hun duurzaamheidsprestaties. Dat moeten zij vanaf 2025 jaarlijks doen aan de hand van een lijst met duurzaamheidscriteria, waaronder de CO2-uitstoot. De verplichting wordt gefaseerd ingevoerd.
“Naast de financiële boekhouding zal straks elk bedrijf aan milieu-accounting moeten gaan doen, ook kleinere ondernemingen”, zegt directeur Perry Verberne van Van Beek Schroeftransport.
“Deze verslaglegging zet grote druk op hoe je als bedrijf de data hiervoor verzamelt. Daar ligt de kern. Als je dat eenmaal goed hebt geregeld, zou het net als je financiële boekhouding relatief eenvoudig moeten zijn om dit bij te houden. Maar voor je daar bent, ben je wel even bezig. Dat is nu de uitdaging voor veel bedrijven. Kleinere bedrijven mogen met kengetallen werken, maar voor grotere bedrijven worden de eisen steeds specifieker.”
“Straks zal elk bedrijf aan milieu-accounting moeten gaan doen, ook kleinere ondernemingen; dat zet grote druk op hoe je de data hiervoor verzamelt”
Perry Verberne, Van Beek
Drama voor kleinere bedrijven
Reyers vreest dat vooral kleinere toeleveranciers niet in de gaten hebben wat de impact is van de regelgeving die er op deze bedrijven afkomt. “Voor hen kan de CSRD-richtlijn op een drama uitlopen. Ik denk dat de grote meerderheid van hen met moeite weet waar het voor staat. Voor bedrijven met een paar honderd medewerkers is het nog wel te overzien, maar voor een klein bedrijf met een handvol medewerkers is het ondoenlijk om met ingewikkelde milieuverslaglegging aan de slag te gaan en al deze data boven water te krijgen. Het vergt enorm veel administratie, en elk bedrijf is vroeg of laat aan de beurt.”
Groot moet klein ondersteunen
Alle drie vinden ze dat de grotere ondernemingen de kleine bedrijven hierin moeten ondersteunen. Verberne waarschuwt ervoor dat anders de motivatie om met verduurzaming bezig te zijn, wegebt bij deze groep. “Als een bedrijf er niet meer in gelooft dat dit de juiste weg is of het ziet de businessvoordelen niet, doen zal het slechts het minimale doen.”
“Deze exercitie herhaalt zich jaarlijks en elke keer gelden per categorie zwaardere eisen”
Berthram Mak, Hosokawa Micron
tk4 Duurzaamheid ook certificeren
Naast het inrichten van de bedrijfsvoering op wetgeving is er voor bedrijven op het vlak van certificering nog veel mogelijk. Hosokawa is in april 2024 wederom erkend met de ‘Zilver medaille’ van Ecovadis, een van origine Frans certificeringssysteem dat de duurzaamheidsprestaties van bedrijven beoordeelt en aangeeft in hoeverre ze de door de Verenigde Naties in het leven geroepen ESG-doelen (Environmental, Social & Governance) realiseren.
“Deze exercitie herhaalt zich jaarlijks en elke keer gelden per categorie zwaardere eisen”, vertelt Mak. Het doel van Hosokawa is over een jaar Goud te behalen. Hiervoor heeft het bedrijf binnen de vestiging in Doetinchem alle energiebronnen in kaart gebracht. Op primaire locaties en verbruikspunten zijn energiemeters geplaatst, en dat heeft veel opgeleverd, aldus Mak.
Het beursgenoteerde moederbedrijf in Japan heeft in 2022 voor een aparte milieu-notering gekozen. Ook daar komen tal van ESG-eisen bij kijken, waar de Nederlandse vestiging van Hosokawa in Ecovadis over rapporteert.
Perry Verberne, Van Beek Schroeftransport | foto: Tim Mengerink
B Corp certificering
Van Beek Schroeftransport gebruikt in de vorm van B Corp een vergelijkbaar certificeringssysteem, dat eveneens op ESG-aspecten toetst. Nederland telt ruim 200 bedrijven met het B Corp-certificaat, het midden- en kleinbedrijf is hierin ruim vertegenwoordigd. Van Beek wil extra medewerkers aantrekken om vanwege de verslagleggingsplicht vanuit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) het energieverbruik en de duurzaamheidsprestaties professioneel bij te gaan houden.
Sedex voor duurzame keten
Dinnissen past op zijn beurt Sedex toe, dat is gericht op de duurzaamheidsprestaties in de keten en wereldwijd zo’n 85.000 deelnemers heeft in 180 landen. De audits voor Sedex vereisen ook veel inspanning en jaarlijks komen er nieuwe eisen bij. Als machinebouwer is het niet eenvoudig, geeft Reyers aan, om wegwijs te raken in het brede veld van certificeringssystemen. “We hebben ook naar Ecovadis gekeken, omdat de Duitse chemie-industrie hierom vraagt. Zo’n gegeven maakt het lastig de juiste keuze te maken.”
