Gaat kunstmatige intelligentie een revolutie in de procesindustrie ontketenen en knelpunten aan de tekorten aan technisch geschoold personeel oplossen? Je hoort steeds meer over toepassingen van AI en parallel daaraan ook over VR – virtual reality – en AR – augmented reality – in de industrie.
Op de productievloer zie ik er nog niet zo veel van terug. Van AI zie je sowieso niks, dat zit eerder verborgen in meet- en regeltechniek of in monitoringsystemen of robots en cobots. Voor VR en AR zijn al veel accessoires te koop, maar het zijn vooral de sessies op beurzen met van die AR-brillen die tot de verbeelding spreken. Daar is het vooral nog een gimmick heb ik het gevoel. Heel fijn zit zo’n ding trouwens niet, best beklemmend en lomp. Het voelt een beetje als die eerste mobiele telefoon die je nu nog in films uit de jaren ’90 ziet: zo’n giga-apparaat met een lange antenne eraan. Bijna niemand had zo’n ding toen, het was exclusief en duur, en er was nog minstens 20 jaar nodig voor het mobieltje klein, handzaam, en voor iedereen toegankelijk werd. Nu zeg ik niet dat dit voor AI en VR/AR ook zo lang gaat duren, maar zoals zo vaak met opkomende technologieën gaat er flink wat tijd overheen voor het een gebruiksartikel wordt.
Dat AI steeds vaker toegepast gaat worden, staat buiten kijf. Het kan fabrieksprocessen efficiënter maken, kosten verlagen, de kwaliteit verbeteren en de veiligheid van de productieprocessen verhogen. Maar AI gaat niet de oplossing zijn voor het nijpende tekort aan technisch personeel vrees ik. Domweg omdat er behoefte is aan handjes. Natuurlijk, je kunt cobots inzetten, de helpende veilige robot die hand- en spandiensten kan verlenen en in gestandaardiseerde processen zelfs complete taken overnemen, maar het is nog lang geen vervanger van de mens. Cobots zijn duur ook. Het gaat nog wel even duren voor de AI-cobot technisch geschoolden kan vervangen, en hiervoor komen dan programmeurs en onderhoudsmensen om die cobots te laten functioneren in de plaats. Laat die nu net schaars zijn.
AI neemt wel al een behoorlijke vlucht in het voorspellen van storingen en het voorkomen van ongeplande stilstanden van productielijnen. Aan de machinerie en meet- en regeltechniek hangt steeds meer software die gevoed wordt door real-time data en zo een prognose kan maken wanneer die aan vervanging toe is. Interessant, onderhoud wordt zo efficiënter en onnodige downtime en reparatiekosten worden voorkomen. AI kan ook proceslijnen slimmer laten produceren door beter rekening te houden met variabelen zoals grondstoffen, energiegebruik en kwaliteitsnormen. Daarnaast kan kunstmatige intelligentie worden ingezet om de veiligheid op de werkplek te bewaken via sensoren en camera ’s en alerts te geven als er iets niet in de haak is.
Kortom, AI heeft potentie om processen te optimaliseren, kosten te verlagen, de productiviteit te verhogen, de kwaliteit te verbeteren en processen veiliger te maken. Maar AI wordt zeker geen vervanging van de mens. Het zal eerder leiden tot een functieverschuiving binnen de technische beroepen.
Vincent Hentzepeter, hoofdredacteur
