Het mengen en homogeniseren van plantaardige eiwitten voor vegan producten is lastig. Fabrikanten van procesapparatuur verschillen van mening over de meest efficiënte oplossing: een paddelmenger of IBC’s met een tuimelmenger.
Van vegaburger tot proteïneshake, vegan is de absolute trend. Het verwerken van deze nieuwe voedingsmiddelen kost echter de nodige hoofdbrekens. Dat begint al bij het mengen van plantaardige voedingsingrediënten en de handling ervan richting het extrusieproces, eenvoudig gezegd: er brokjes nepvlees of vegaburgers van maken. “Het lastige bij plantaardige voeding is het maken van een consistent en homogeen product, dat er bovendien appetijtelijk uitziet”, vat business development manager Neil Brown van het Britse IDEX Material Processing Technologies de uitdagingen samen.
Door de toename van uiteenlopende recepten en ingrediënten, legt hij uit, gebruiken fabrikanten van plantaardig vlees moeilijk vloeibare poeders, zoals erwten- en lupine-eiwitten, die in combinatie met de kruidenmengsels die ze gebruiken, gemakkelijk uit elkaar vallen of verstoppingen in het proces veroorzaken. Slecht gemengde ingrediënten en segregatie tijdens het verplaatsen van productmengsels in het interne proces kunnen leiden tot een onbruikbaar product en dus productverspilling. Van belang is ook te kunnen omstellen naar een nieuwe receptuur zonder risico op cross-contaminatie tussen batches.
IBC-mengsysteem
IDEX ontwikkelde een IBC-gebaseerd mengsysteem, dat hier een oplossing voor biedt, aldus Brown. Op een sheet laat hij het ontwerp zien van een proceslijn, waarin stalen IBC’s naar een vaste opstelling met een tuimelmengsysteem worden gereden. Het mengsysteem kan volgens Brown alle denkbare ingrediënten aan door de langzame, diepe menging tijdens het wentelen van de IBC op de tuimelmenger. Doordat IBC en menger gescheiden zijn, is er geen risico op cross-contaminatie.
“Batches kunnen zo worden gewisseld zonder tijdverlies voor het reinigen van de installatie. Er wordt alleen van IBC gewisseld.” De conisch gevormde stalen containers (uitvoering: 300 tot 3.500 liter) garanderen een consistente en gecontroleerde uitval van het gemixte product in de extruder. De menger kan drie batches per uur aan. Volgens Brown is het systeem eenvoudig op te schalen en kan het meerdere extrusielijnen tegelijk bedienen. In de praktijk is het systeem al volop in gebruik, aldus Brown, ook bij een veganproducent in Nederland. De naam mag hij niet noemen.
“Ons IBC-systeem met tuimelmenger biedt flexibiliteit en wendbaarheid, zonder in te boeten op productiecapaciteit en efficiency”
Neil Brown, Idex
Paddelmenger
Niet voor alle toepassingen zijn IBC’s de oplossing, stelt technisch-commercieel directeur Frans Bakker van Dinnissen Process Technology. Het nadeel zit hem volgens Bakker in de langzame menging en de beperkte capaciteit van het systeem. “Voor grootschalige productie kun je met IBC’s niet uit de voeten”, zegt hij. De Pegasus-paddelmenger van het bedrijf heeft zo’n proces volgens hem in een paar minuten voltooid. Door de snelle procesgang volstaat al een proceslijn met relatief kleine paddelmengers.
Ook is het effectiever, stelt Bakker, om de menger boven de extruder te plaatsen, wat bij Dinnissen ‘lean gravity mixing’ wordt genoemd, een concept dat volgens Bakker ook nog eens bijdraagt een lager energieverbruik. “Je voorkomt hiermee dat je in het interne proces steeds producten moet verplaatsen, zoals bij de IBC’s, want juist dat geeft risico’s op een niet meer homogeen product.” Het probleem van cross-contaminatie laat zich volgens Bakker oplossen met snel reinigbare installaties, zoals uitrijbare mengerassen en mengerhopper. Hiermee is een optimale droogreiniging en eventueel een CIP-reiniging (Cleaning In Place) mogelijk.
“Voor grootschalige productie kun je met IBC’s niet uit de voeten”
Frans Bakker, Dinnissen
Flexibeler en minder hoog
Brown ziet dat beslist anders en beschrijft een aantal trends: “De afgelopen jaren heeft er een omslag plaatsgevonden van productiefaciliteiten met een hoog volume en lage variëteit naar flexibelere en wendbaardere fabrieken. Deze kentering is het gevolg van de veranderde behoefte bij consumenten aan een grotere verscheidenheid van gerechten en smaken. Ons systeem biedt fabrikanten de flexibiliteit om verschillende gerechten te produceren in uiteenlopende hoeveelheden zonder dat ze hoeven in te leveren op productiecapaciteit en efficiency.” Daarnaast stellen bedrijven volgens Brown wereldwijd steeds meer beperkingen aan de hoogte van procesinstallaties.
“Hoge torens van mengers en andere procesmachines zijn niet gewenst, omdat er grotere veiligheidsissues mee gemoeid zijn voor de operators en ook de reiniging en onderhoud van installaties daardoor risicovoller zijn. Sowieso gaan met deze omvangrijke proceslijnen grote onderhoudskosten gepaard.”
