Robots dringen steeds meer door tot de droge procesindustrie. Sterker nog, robotisering is een absolute must, stelt solids-handlingspecialist Henk Verbree. “Het is de ultieme automatiseringsstap om kwaliteit én kwantiteit te verbeteren.”
Niet dat het makkelijk is directies te overtuigen, weet Henk Verbree als hij het ‘R-woord’ laat vallen. “Bedrijven die een vulmachine of palletiseerlijn willen vervangen, kiezen doorgaans voor hetzelfde type installatie. De procesindustrie is redelijk conservatief. Juist de aanschaf van robots vraagt om anders denken. Ook de aansturing van medewerkers moet je anders organiseren.” Als zelfstandig adviseur begeleidt Verbree de installatie van nieuwe verpakkingslijnen en optimalisatie van bestaande lijnen, van de technische specificaties tot het detailontwerp en de inbedrijfstelling. Zoetjesaan ziet de solidshandling- en verpakkingspecialist steeds meer robots verschijnen.
“Door robotisering krijg je een slim en efficiënt productieproces. De opstelruimte is compacter. Productielijnen zijn flexibeler, goedkoper en eenvoudiger uit te breiden. Ook de kans op fouten is minimaal. Off-specs zakken worden er bijvoorbeeld automatisch uitgepikt. Robots kunnen continu en nauwkeurig een vast aantal zakken per uur verwerken – zonder pauzes – en ze kunnen meerdere verpakkingen naast elkaar stapelen. Steeds meer bedrijven zien in dat robotisering de ultieme ingreep is om de kwaliteit en kwantiteit van de productie te verbeteren.” Een uitgekiende toepassing zijn palletiseerrobots op plekken in de fabriek waar verschillende verpakkingslijnen samenkomen. “Met robots kun je dan sneller schakelen.’
Om een feilloze werking van hun robots af te dwingen, leggen grote bedrijven – denk aan Friesland Campina en Cabot – strenge eisenpakketten neer. Een groot voordeel van robots, aldus Verbree, is dat een complete lijn al in de FAT-fase (Factory Acceptance Testing) beproefd en geprogrammeerd kan worden. “De installatieduur en opstarttijd zijn daardoor veel korter. Al zijn er leveranciers die met name aan het verpakken van zakken met poeder hun vingers hebben gebrand, waardoor ze nauwelijks wat hebben verdiend aan hun gerobotiseerde palletiseerlijnen.”
Verbree is al sinds de jaren tachtig actief in de procesindustrie, van farma tot zuivel en chemie. Zijn specialismen zijn vulmachines voor zakken tot 25 kilo, bigbag-installaties, pneumatische transportsystemen en palletiseerlijnen in productieprocessen waarin producten worden gedroogd, gemalen, gezeefd en ingepakt. Van meel en zout tot roet, Verbree heeft het hele scala aan stoffen voorbij zien komen. In de loop van de tijd heeft hij daardoor een fingerspitzengefühl ontwikkeld voor de loopeigenschappen van stoffen. De kiem werd gelegd bij engineeringsbureau Tebodin. Vooral tijdens zijn detachering bij aardappelverwerker Avebe in Ter Apelkanaal en Foxhol begin jaren negentig kreeg hij grip op het fenomeen solids handling.
Verbree: “De loopeigenschappen van stoffen zijn bepalend voor welk handlingsysteem je moet kiezen. De ene stof laat zich makkelijk aanzuigen, de andere stof kan beter worden geblazen of gepropt. Je moet snappen welk handlingsysteem nodig is om een stof te transporteren door het productieproces en je moet de risico’s van poeders niet onderschatten. Een poeder moet je tussen je vingers laten glijden, voelen en ‘proeven’, om dan te kunnen concluderen of de risico’s van een product wel meevallen, of dat je er juist mee moet oppassen.” Vanzelfsprekend spelen ook wettelijke eisen als ATEX en HACCP daar een rol bij. “Strenge regels zijn nodig. Bij veel soorten poeders ligt explosiegevaar om de hoek.” Verbree komt nog altijd opdrachtgevers en leveranciers tegen die de eigenschappen van stoffen niet vooraf testen. “Laatst nog slibde er een leiding van een transportsysteem dicht, binnen twaalf uur op de eerste dag van inbedrijfstelling. Door een tien centimeter dikke pijp kon bij wijze van spreken nog net een pingpongbal. Een van de niet-geteste producten was gaan plakken en vervolgens keihard geworden. Als leverancier ben je dan in de aap gelogeerd.”
Bij batchprocessen worden vulmachines vaak nog handmatig bediend. In tal van andere processen is robotisering echter niet meer te stuiten volgens Verbree. “De koudwatervrees voor robots is er nu echt wel af. Zelf wil ik graag laten zien hoe je met robots bedrijfsprocessen sneller en beter kunt maken. Het uiteindelijke doel is toch dat iedereen daar voordeel en plezier van heeft.”
