Een cruciale aanwijzing in een technische handleiding die verkeerd vertaald is kan ervoor zorgen dat een klant een machine verkeerd installeert. Gevolg? Onnodig schade, slijtage of bijvoorbeeld een afname van de productkwaliteit.
We hebben allemaal wel eens een tekst onder ogen gekregen, waarbij de tranen over je wangen rollen of je tenen krommen. Hoewel het vaak een onschuldige fout betreft, staat het natuurlijk wel heel erg onprofessioneel. In het ergste geval kan het zelfs leiden tot gevaarlijke situaties.
Onduidelijke, vage en wollige teksten zorgen ervoor dat de kern van een verhaal niet duidelijk is, waardoor de vertaler de tekst anders zou kunnen interpreteren dan bedoeld. Hierdoor kan het gebeuren dat de context van de vertaling afwijkt van de originele tekst, de brontekst. Zo zet je als technisch vertaler de lezer ongewild op het verkeerde en misschien zelfs wel gevaarlijke spoor. Want aan de gevolgen van een verkeerd gezette punt of komma in verhoudingen van explosieve stoffen, wil je al helemaal niet denken.
In mijn ruim 15-jarig bestaan als technisch vertaler heb ik bijna alles wel voorbij zien komen. Van komisch tot onprofessioneel en van gevaarlijk tot onlogisch. Dat laatste wil nog wel eens voorkomen als een woord meerdere betekenissen kent in zowel de brontaal als doeltaal. Een veelgemaakte fout is dat woorden té letterlijk worden vertaald. Het woord aandrijftrommel kan als drive drum of als drive pulley worden vertaald, dat is afhankelijk van de technische toepassing.
Onlangs kwam ik deze foutieve vertaling tegen in een Material Safety Data Sheet: Ionicity: Nonionic; may undergo a weekly cationic reaction in some circumstances. Zelfs een professionele vertaalsoftware zal de gemaakte fout (weekly) er niet uithalen, omdat het een bestaand woord is. Het Engelse woord weakly (zwak) wordt hier verward met weekly (wekelijks). Maar het is natuurlijk vreemd dat een chemische stof wekelijks kuren krijgt.
Door dit soort fouten kunnen de meest vreemde vertalingen ontstaan. Helemaal als een technisch vertaler niet op de hoogte is van vaktechnische en branchespecifieke betekenissen of de context van een verhaal niet bekend is. Bovendien bestaat zo de kans dat foutieve of verkeerd geïnterpreteerde technische vertalingen klakkeloos in andere talen worden overgenomen. Terwijl het juist belangrijk is dat de betekenis van een tekst in iedere taal dezelfde is.
Technisch vertalen is zoveel meer dan alleen een tekst vertalen. Ten eerste moet de brontekst duidelijk zijn. Daarnaast is het essentieel dat een technisch vertaler de fabrikant, het product en de operationele werking van de machine door en door kent. Technisch vakjargon kun je ook echt alleen goed vertalen door samen te werken met de opdrachtgever én te zorgen voor niet-vervuilde, branchespecifieke technische woordenlijsten. Een goede technisch vertaler stelt daarom áltijd vragen over de brontekst. Een technisch vertaler die géén vragen stelt, maakt mij als professional achterdochtig.
