De duurzaamheid van een biomassacentrale wordt bepaald door de herkomst van de biomassa, de grootschaligheid en de toepassing van de eindproducten. | Foto: Adobe Stock
Hoe duurzaam een biomassacentrale is, hangt af van de herkomst van de biomassa – bij kleinschalige installaties lokale biomassa, bij grootschalige installaties vaak (ook) geïmporteerde biomassa – en de aard van de toepassing.
Zowel in Nederland als in België is de meest gangbare technologie verbranding. Vergisting wordt veelal toegepast in kleinere installaties die biomassa omzetten in biogas, in België meer dan in Nederland. Vergassing en pyrolyse zijn vooralsnog minder gangbaar.
Situatie in Nederland
Momenteel zijn er verspreid over het land meer dan 200 biomassacentrales actief, variërend van kleine installaties tot grote centrales die hele gebieden van energie voorzien. De meeste bevinden zich in het westen en zuiden van het land. Daarnaast zijn er plannen voor de bouw van nog eens 20 nieuwe biomassacentrales.
Top 3 centrales
- Amercentrale – Geertruidenberg (sinds begin 2025 volledig operationeel als biomassacentrale)
- capaciteit: ca. 600 MW (omgebouwd van kolen naar biomassa)
- type: verbrandingscentrale
- toepassing: levert elektriciteit en warmte voor de regio (WKK)
- Eemshavencentrale (in transitie: momenteel: 85% kolen, 15% biomassa)
- capaciteit: ca. 1.560 MW
- type: verbrandingscentrale;
- toepassing: levert grootschalig elektriciteit aan het Nederlandse en deels aan het internationale net
- HVC Centrale – Alkmaar (deze afvalverbrandingsinstallatie beschikt over een eigen bio-energiecentrale die 100% op biomassa draait).
- capaciteit: ca. 200 MW
- type: verbrandingscentrale
- toepassing: levering elektriciteit en warmte voor industriële en stedelijke afnemers
Gebruik en impact (39)
In 2024 was biomassa goed voor 121 petajoule (PJ) aan hernieuwbare energie, wat neerkomt op ongeveer 6,7% van het totale Nederlandse energieverbruik. Dit maakt biomassa de grootste bron voor energie, gevolgd door windenergie (116 PJ) en zonne-energie (78 PJ).
Megasilo (12.000 kuub) bij de RWE biomassacentrale Eemshaven, die grootschalig elektriciteit levert aan het Nederlandse en het internationale net. | foto:RWE
Situatie in België
In België zijn er enkele tientallen biomassacentrales met een duidelijke concentratie in Vlaanderen; het betreft daarbij zowel grote installaties als kleinschalige projecten. In Wallonië is er sprake van een afname, niet vanwege een dalend belang, maar vanwege een verschuiving richting grootschalige, efficiëntere en duurzamere toepassingen.
Top 3 België
- Max Green – Gent
- capaciteit: ca. 120 MW
- type: verbrandingscentrale
- toepassing: elektriciteit en warmte voor industrie en stadsverwarming
- Electrabel biomassacentrale – Luik (Seraing)
- capaciteit: ca. 100 MW
- type: verbrandingscentrale
- toepassing: elektriciteit en deels warmte voor de regio
- Biomassacentrale Valbiom / Waals project – Sambreville
- capaciteit: ca. 40 tot 50 MW
- type: verbrandingscentrale
- toepassing: elektriciteit en lokale warmtevoorziening
Gebruik en impact
Hoewel de absolute cijfers verschillen, is het patroon in België vergelijkbaar met dat in Nederland: biomassa is de grootste bron van hernieuwbare energie, gevolgd door wind- en zonne-energie. Biomassa was in 2024 goed voor ongeveer 8,3% van het totale finale energieverbruik in België.
Milieu-implicaties
Biomassacentrales dragen milieutechnisch gezien bij aan de productie van hernieuwbare energie, maar kennen ook milieunadelen:
- bij verbranding komt kooldioxide vrij wat bijdraagt aan klimaatverandering;
- fijnstof en stikstofoxiden kan schadelijk zijn voor de luchtkwaliteit en de volksgezondheid;
- kans op ontbossing en verlies van biodiversiteit. Certificering vermindert de kans hierop, maar sluit die effecten zeker niet uit. Ook is (lang) niet alle biomassa gecertificeerd.
FAB logo. De FAB pleit voor stoppen met het verbranden van houtige biomassa ter bescherming van bestaande bossen. | foto:FAB
In Nederland pleit de Landelijke Federatie tegen Biomassacentrales (FAB) voor het stoppen van verbranding van houtige biomassa ter bescherming van bestaande bossen. De FAB leidde het verzet tegen de biomassacentrale van Vattenfall in Diemen wat oktober 2024 leidde tot stopzetting van de plannen.
In België is het verzet weliswaar meer versnipperd, maar niet minder succesvol: zo vond de bouw van biomassacentrales in Langerlo (Belgisch Limburg) en Rodenhuize (Gent) geen doorgang.
